Yoga çalışmalarına başlamadan bilmemiz gereken kavramlar ve uymamız gereken kurallar hakkında da kısaca bilgilenelim.
Sekiz basamaklı bir yol olarak bahsettigimiz Aşthanga - Yoga' nın ilk iki basamagı olan Yama ve Niyama kavramlarının ögrenilmesi, benimsenmesi, Yoga bilgelerine göre, kişinin Aşthanga-Yoga çalışmalarında yol gösterici nitelikde önemli meziyetler kazanmasına neden olur.
Onların dedigi gibi bu iki kavramın açılımlarının Yoga'yı uygulayanlar tarafından, hatta tüm insanlar tarafından kabul görmesi, özümsenmesi ve tüm yaşama yayılması gerekir. Belkide o zaman yeryüzündeki bu karmaşa bir nebze olsun son bulacak, çıkarımcı düşünceler yüzünden perişan olan, eziyet çeken, açlıkla savaşan insanlık huzura ve dinginlige kavuşacakdır.
Şimdi bu kavramları kısaca anlatmaya çalışalım.
Y A M A
Sanskritce' de kelime anlamı olarak " hakim olmak " demekdir. Yoga felsefesinde ise kişinin kendisine hakim olarak, yaşamındaki negatifliklerden arınması diye yorumlanır.
Çok kısa olarak bunu göz atarsak hayatımızdaki negatifleri duygularımıza, düşüncelerimize ve eylemlerimize kolaylıkla yayabilir ve onları oralarda yakalıyabiliriz.
Negatif duygu ve düşünceler, zihinsel dalgalanmalara, strese, denge bozukluklarına, daha ileriye giderek yaşam enerjisinin kaybına sebep olmakda, vücut içindeki enerji dengesini bozmaktadır.
Ruh ve beden saglıgımızı korumamız, negatif duygu, düşünce ve enerjiden kurtuldugumuzda daha kolaylaşacak, yaşantımız daha anlamlı bir hal alacakdır. İçimizde negatif enerjinin oluşmasına ve büyümesine etkili olan ve terk edilmesi gereken 5 etken Yoga düşünce sistemine göre şöyle sıralanır.
AHİMSA ;;; Genelde dar bir kalıp içine sıgdırılarak " öldürmemek " olarak algılanmaktadır, oysa Yoga' nın felsefe sistemine göre çok geniş anlamlı bir zarar vermemek, şiddet uygulamamak ve bunu tüm duygu ve düşüncelere, tüm yaşantıya yaymak anlamına gelmektedir.
Felsefe sistemine göre kötünün düşünülmesi bile kötüyü yapmak kadar kötüdür.
Her ne şekilde olursa olsun, insana, hayvana yada dogaya karşı şiddet uygulanması, onlara zarar verilmesinin düşünülmesi bile yaşantımızdan silinip atılmalıdır. Sadece hareketlerimiz degil, düşüncelerimiz ve sözlerimizde kötülerden arıtılmış olmalıdır.
Eylem olmasa ve kötü olan sadece düşünülse bile içimizdeki zarar verme egilimini artıracak, negatif duygu yükünü besliyecekdir. Bu bizim daha çok hata yapmamıza, yaptıgımız hatayı dahada büyütmemize neden olur.
Şiddet uygulamanın belkide son şekli öldürmekdir, ne şekilde olursa olsun bu yanlıştır. Her canlı kandisine özgü yaşamı ve doganın bir dengesi için dünyaya gelir, bizlerle aynı enerjiyi paylaşır, herhangi bir canlının yaşamına son verebilecek acımasızlıgı, duygusuzlugu insanlıgımıza nasıl sıgdırabiliriz, bu yetkiyi kendimizde nasıl bulabiliriz.
Şiddeti kabul etmeyen, düşünmeyen, hatta ondan söz etmeyen bir zihin daha sakin olacak, daha kolay dengeye kavuşacak, daha saglıklı kararlar alabilecek, özlenen sakinlige ve mutluluga daha kolay erişebilecekdir. Unutmamalıdır ki, sevgi sevgiyi dogurur ve herşeye sevgiyle bakmak, hiç birşeye zarar vermemek ve zarar vermeyi düşünmemek büyük bir erdemdir.
SATYA ;;; Kelime anlamı " dürüstlük, dogruluk " dur, dogruluk da gerçege uygunluk demektir.
Yoga felsefe sistemine göre Satya saf gerçege uygun olmayan herşeyden kaçmak anlamına gelir.
Kişi hem kendisine, hem başkalarına karşı düşüncelerinde, davranışlarında, söylemlerinde dürüst olmak zorundadır. Kendisi dürüst ve dogru olmayan bunu karşısındakinden nasıl bekleyebilir ?...
Sözlerinde, düşüncelerinde, eylemlerinde dürüst olmayan kısa vadede karlı çıktıgını zanetsede, uzun vadede sadece kendisini kandırdıgını anlayacakdır, bu kandırmacada farkına varsın yada varmasın kendi ruh saglıgı ve yaşamı üzerinde etkili olacakdır.
Gerçekleri kabul ederek yapılan yanlışları görmek egonun önüne çekilecek bir setdir. Bunun için kişi dogru ve tarafsız düşünmeyi, gerçege uygun olmayan şeylerden aklını kaçırmayı ögrenmelidir.
ASTEYA ;;; Kelime olarak kendisine verilmeyeni almamak anlamına gelmektedir, bunun ima etdigi anlamda daraltılmış ve sadece hırsızlık yapmamak şeklinde yorumlanmıştır.
Kendisine verilmeyeni almamak çok geniş bir anlam ifade eder ve tüm dogayı kapsar. Felsefe sistemine göre kendisine verilmeyeni alan aldıgı kadar kaybedecekdir, eger aldıgını negatif amaçlar için kullanmışsa bu kaybı dahada büyük olacakdır.
Asteya' nın bir başka yorumu ise kişinin kendisine yetecek olanı bilmesi ve daha fazlasını istememesi, almaması, kabul etmemesi şeklindedir.
BRAHMACARYA ;;; Yoga felsefesinde ölçülü olmak olarak degerlendirilen bir kelimedir, oysa bu zamanla farklı bir anlama bürünmüş cinsellikden kaçınma olarak algılanmıştır.
Kişinin her bakımdan ölçülü olması ve kendisine hakim olabilme kabiliyetini artırması gerekmektedir, bu aynı zamanda maditasyon içinde gerekli bir meziyettir. Aşırı olan herşey zararlıdır, aşırı uyuma, aşırı konuşma, aşırı çalışma, aşırı yeme, bu tip aşırılıkları uzatarak tek tek sayabilmek mümkümdür.
Hatırımıza gelemiyecegini düşündüğüm bir noktayı da burada ben belirteyim. Duyusal nesneler üzerinde aşırı düşünmekde ölçüyü kaçırmak demektir, beş duyu organının algıladıgı saf olmayan şeyleri çok düşünmekde ölçülü olmayı zafa ugratır.
Gelelim cinsellik konusuna Yoga felsefi düşüce sistemine göre cinsel enerji kişinin içinde saklı olan büyük bir güç kaynagıdır, cinsel amaçlarla kullanılmasında ölçülü olmalı, bu enerji büyük oranda beyine yollanmalı, ve beyinin daha fazla aktifleştirilmesinde kullanılmalıdır, böylece kişinin yaratıcılık gücü artıp uyuyan yetenekleri su yüzüne çıkar.
Bu cinsel arzulardan vaz geçmek anlamında algılanmamalıdır, dogal akış engellendiginde ortaya çıkacak problemler, ruhsal ve bedensel baskıyı doguracak buda Yoga yolunda ilerlemeyi engelleyecekdir. Bu nedenle, iyi bir dengenin kurulması önemlidir.
APARİGRAHA ;;; Hırs ve bencilligin dizginlenmesi, aç gözlülükden kaçınma anlamına gelmektedir.
Asteya başlıgı altında söyledigimiz gibi kişi kendisine yetecek olanı bilmeli ve daha fazlasına sahip olmak istememelidir. Kişinin çok şeye sahip olma istegi, ben duygusunu ön planda tutması, başkalarının odak ve ilgi noktasında olma istegi önüne geçilemez boyutlara ulaşabilir, boyutlar büyüdükce de tatminsizlik artar, doymak bilmeyen isteklerde negatif düşüncelerin kaynagı haline gelir.
Oysa kişi sahiden ihtiyacı olanı ister ve buldugu ile yetinmesini bilirse, ben duygusunun, sonu gelmez isteklerin nafile oldugunu, bu günün, bu anın, bu yaşamın geçici oldugunu ve bir daha tekrarının mümkün olmadıgını anlayarak içinde bulunulan o anı, o zaman dilimini yaşamanın mutluluk oldugu kavramına erişecekdir. Bunu idrak edebilirse, bu ve buna benzer duyguların oluşturdugu negatifliklerden tamamen sıyrılacakdır.
Yukarıda degindigimiz başlıklara baktıgımızda dinsel düşüncelerde de bu ve buna benzer kavramların günah adı altında işlendiklerini ve uyulmadıgında cezayı gerektiren eylemleri ifade ettiklerini görürüz. Yoga felsefe sisteminde ceza yoktur. Dharma, yani ögretide yapılması istenmeyen şeyler sadece yanlış oldukları için yapılmamalıdırlar ve önemli olan kişinin ceza korkusu olmadan yanlış ile yanlış olmayanın ayırımını yapabilecek bilince erişmesidir.
N İ Y A M A
Kısa bir tarifle kişinin içindeki pozitif güçleri kuvvetlendirmesi, pozitif enerjisini kullanılır hale getirmesidir. Yoga' nın felsefi düşünce sistemine göre bunda da etkili olanlar beş başlık altında toplanmıştır.
SAUCHA ;;; Kişinin içsel ve dışsal saflıga erişmesidir.
İçsel saflık, kişinin duygularının, düşüncelerinin, görüş açısının, ifade şeklinin kötülüklerden negatiflikden ve istenmiyenlerden duygulardan arındırılmış, ard niyetsiz, yumuşak, tarafsız ve yapıcı olmasıdır.
Hiçkimse ve hiç birşey hakkında kendimiz için istemedigimiz şeyi istemezsek, düşünmedigimiz şeyi düşünmezsek, kendimiz için söylenmesini istemedigimiz şeyi söylemezsek bu noktaya yaklaşmış sayılırız.
Dışsal saflık ise vücudun temizligi ve saflaştırılmasıdır, bunun içinde daha sonra bahsedecegimiz " Kriya " uygulanır.
SANTOSHA ;;; Kişinin sahip oldukları ile yetinmesi ve içinde bulundugu durumdan memnun olmasıdır.
Tatminsizlik ve aç gözlülük nasıl kişinin negatif duygularını besliyorsa elindeki ile yetinmesini bilen kişide pozitif duygularını besliyecekdir, bu duygularda ona dingin bir ruh hali verecek, yaşamdan tad alabilmesini saglayacakdır.
TAPAS ;;; Makullük anlamına gelmektedir, kişi her türlü eyleminde, isteginde, düşüncesinde, yaşantısında, duygularında, yemesinden uykusuna kadar her şeyinde makul sınırlar içinde kalmalıdır, bu makullük ona incelik ve sevecenlik vermelidir, kendi kendisine yetmelidir.
Çıkar elde etmeden çalışmak fiziksel Tapas' dır. Kimseyi incitmeden söz söylemek sözel Tapas' dır. Sakin bir akılla duygulara hükmedebilmek zihinsel Tapas' dır. Bu bu şekilde örnekler artırılarak isimlendirilebilir.
SVADHYAYA ;;; Tek noktaya odaklanılarak çalışılabilmesi anlamını taşır. örnegin Yoga kitaplarına odaklanarak çalışma, yapılacak Yoga deneyimlerini, ruhun ve bedenin bu yolda egitilmesini kolaylaştıracakdır.
Svadhyaya yapılacak olan işin iyi seçilmesini, hedef noktaya varılıncaya kadar çaba sarf edilmesini ister. Bu yol kişiyi başarıya, başarıda pozitif duygulara götürür.
İŞVARA - PRANİDHANA ;;; Kelime anlamı, gerçek olanın, degişmez olanın, mutlak olanın varlıgını anlamak ve ona teslim olmak demektir.
Aynı duygu ve düşünceler islam tasavvufundada görülür
Kendisini böyle bir güce teslim eden, ( bu güç Tanrı olarak da kavranılır ve hemen her inanış şeklinde kendisine yer bulur ) hiçbirşeyin oluşumuna müdahele etme ve degiştirme istegi duymaz, herşeyi oldugu gibi kabul eder.
Yoga felsefesinde degişmez olana teslim olmak onunla bütünleşmek anlamını taşır, bunun içinde kişi Yoga' yı bilmeli, kurallarına uymalı, uygulamalı, evrensel düşünmeyi ögrenmeli ve bu yolda sabırla yürümelidir.
K R İ Y A
Yoga çalışmalarında kullanılan ve genel anlamda temizlik, arınmışlık olarak adlandırabilecegimiz çalışmalara kısaca bir göz atalım.
Hatha - Yoga Pradipika' da anlatılış şekilleri ile Kriya ( arınmışlık ) bahsine burada deginmek istemiyorum, benim burada anlatacaklarım günümüzde daha uygulanır şekilde başlıkları kendime göre yorumlamak olacak.
DHAUTİ ;;; Agızın temizligi olarak adlandırabiliriz, dilin ve dişlerin parmakla ovulması şeklindede özetleyebiliriz. Günümüzde bu işlevi parmaklara bile gerek kalmadan diş fırçaları kullanarak yerine getirebiliriz.
NETİ ;;; Burun kanallarının ve midenin temizlenmesi olarak tarif edebiliriz.
Burun kanallarının temizliginde " bi karbonat " ilave edilmiş su ile burun kanalları yıkanabilir yada daha pratik olarak " serum fizyolojik " damlatılarak burun kanalları açılabilir. Önemli olan çalışmalar sırasında burun kanallarının tamamen açık olması ve her iki burun kanalındanda eşit olarak nefes alıp vermenin saglanabilmesidir.
Midenin temizlenmesi için daha evvelde söyledigimiz gibi sadece su, limon suyu yada greyfurt suyu içilerek haftada bir gün katı yiyecekler yenilmeden oruç tutulabilir.
BHASTHİ ;;; Barsakların boşaltılarak temizlenmesidir. Düzgün dışkılama alışkanlıgı olmayanlar ilk zamanlar müshil etkisi yapan ilaçlar kullanabilir, el ile karına küçük vuruşlar yapılabilir yada meditasyon yöntemi kullanılabilir. İlerleyen çalışmalarda ise düzgün bir dışkılama alışkanlıgı çogu zaman elde edilebilmektedir.
NAULİ ;;; Hatha - Yoga - Pradipika' da karının çalkalanması olarak tarif edilmiş olsada bana göre karın ve anüs adelelerinin güçlendirilmesi için yapılan çalışmadır, bunun içinde bu adelelerin gerilip gevşetilmesi gerekir.
Bu çalışma için oturdugumuz yada ayakta durdugumuz her an vücudumuzun alt kısmını gerip gevşetmemiz yeterli olacakdır.
İlk zamanlar karın adeleleri ile anüs adelelerinin birlikde hareket ettikleri gözlemlenir, çalışma ilerledikce ayrı ayrı kasılıp gevşetilebildikleri ortaya çıkar
Bu iki adele kümesini güçlenmesi daha sonra çalışılacak olan Kundalini ve Bandha denemelerinde kullanılacak oldugu için önemlidir.
